U swych początków TSR nie tylko stawiał podwaliny pod narracyjne gry fabularne. Oczywiście trzecia edycja Chainmail, a później D&D to były kluczowe produkty, ale wszak pomiędzy tymi “nawiasami” pojawiły się też planszówki.
Ba, pierwsza wydana przez TSR gra to właśnie planszowe Cavaliers and Roundheads – to dzieło Gary’ego Gygaksa i Jeffa Perrena ukazało się w 1973 roku. A już rok później na rynku zadebiutował bitewniaczek Warriors of Mars, inspirowany książkowym cyklem Edgara Rice’a Burroughsa, opowiadającym o przygodach Johna Cartera na Marsie. To była gra Gygaksa i Briana Blume’a. Ten ostatni stworzył też Panzer Warfare, jedną z pierwszych gier korzystających z niewielkich figurek maszyn bojowych (tzw. micro armour). A ukazała się ona, jakże by inaczej – nakładem TSRu – w 1975 roku.
Większość tych produkcji została zapomniana, ale przecież nie wszystkie.
Jednym z takich ponadczasowych – bardzo dosłownie! – i trans-medialnych produktów jest Lankhmar.
Lankhmar to z jednej strony planszówka, która ukazał się nakładem TSRu w 1976 roku, a która powstała rękami aż czterech osób: Gary’ego Gygaksa, Roberta J. Kuntza, Brada Stocka oraz Fritza Leibera. Z drugiej zaś fikcyjne miasto w świecie Nehwon. A z trzeciej… O tym poniżej:)
Fritz Leiber (1910-1992) to rzecz jasna słynny amerykański pisarz, autor dzieł fantastycznych, dziś uznawany za jednego z klasyków literatury fantasy. To on ukuł pojęcie sword and sorcery (magia i miecz), opisując nim „podgatunek fantasy charakteryzujący się zuchwałymi bohaterami, uczestniczącymi w krwawych i ekscytujących przygodach”, obfitujących przy tym w elementy nadnaturalne i magię. Ten autor zasłynął cyklem, który powstawał przez 50 lat, a który opowiada o Fafrydzie/Fafhardzie i Szarym Kocurze. Ci dwaj bohaterowie żyli w miejscu zwanym właśnie Lankhmar.
Zanim jednak dojdę do tego, jak bohaterowie gier trafili do literatury, muszę nas jeszcze cofnąć w czasie, do lat 30. XX wieku, do Stanów Zjednoczonych. Wówczas bowiem, w tamtejszych środowiskach akademickich popularne były planszowe gry bitewne.
Frederick MacKnight, późniejszy profesor Uniwersytetu Stanowego Nowego Jorku, był wieloletnim przyjacielem Fritza Leibera oraz Harry’ego Fischera i tak wspomina owe lata: „W 1936 roku Lawrence L. (Larry) Howe i ja studiowaliśmy na Uniwersytecie Chicago. Tworzyliśmy wówczas morską grę bitewną wykorzystującą planszę heksagonalną (którą opracował Larry). Efektowność strzałów określaliśmy rzutem kostką. Dziś wydaje się, że wyprzedziliśmy czas”.
To właśnie MacKnight poznał Leibera z Fischerem, jest więc niejako ojcem chrzestnym Fafryda i Szarego Kocura. Albowiem te dwie postacie zrodziły się podczas gier w prototypową produkcję wspomnianej planszówki Lankhmar. W rozgrywce – poza wymienioną trójką – udział brali jeszcze Martha Fischer oraz Lawrence (Larry) Howe, później profesor Uniwersytetu Louisville.
W odróżnieniu od wielu istniejących w owym czasie gier, takich jak choćby backgammon, Lankhmaru nie dawało się ukończyć w kilka godzin – czasem nie wystarczały dni. Prototyp opracowali Harry i Fritz, a mapę namalowała Martha. To jej zatem zawdzięczamy trójwymiarowe przedstawienie terenu.
Już od początku było to coś więcej niż gra – raczej przygoda. Żetony nie reprezentowały abstrakcyjnych żołnierzy, ale bohaterów posiadających osobowość, z którymi gracze się identyfikowali. Łatwo tu zatem dostrzec zalążki narracyjnych gier fabularnych.
Rozgrywka w Lankhmar (początkowo zwany Lahkmarem) toczyła się na “trójwymiarowej” planszy o wymiarach 150 centymetrów na 75 centymetrów wykonanej z pomalowanej tektury falistej reprezentującej różnego rodzaju teren. To na niej Fritz stawał się Fafhrdem, Harry – Szarym Kocurem, Martha – Sheelbą, a Frederick – Ningauble.
Później postacie te stały się nieśmiertelne za sprawą opowiadań napisanych głównie przez Leibera, Fischer zaś był zwykle wymieniany jako jeden z twórców oryginalnej koncepcji głównych bohaterów. Pierwszy tekst ukazała się w magazynie Unknown w 1939 roku, a była to minipowieść Two Sought Adventure, później wydana jako The Jewels in the Forest (polski tytuł: Klejnoty w lesie).
W 1968 roku Fritz Leiber umieścił w czasopiśmie General ogłoszenie o poszukiwaniu chętnych do opracowania gry bitewnej w tolkienowskim klimacie, chcąc doprowadzić ją do wydania.
Finalnie to właśnie w TSR w 1976 roku opublikowano grę wojenną fantasy Lankhmar. To jedna z wyjątkowych przypadków, gdy gra powiązana z literaturą powstaje przy dużym udziale autorów tejże literatury. Co więcej, Lankhmar doczekał się też adaptacji w postaci uniwersum do narracyjnej gry fabularnej D&D, ale o tym opowiem już przy innej okazji…
Źródła:
- wiki
- boardgamegeek
- Lankhmar: The Original Game and What It Became Frederick MacKnight
- Lankhmar: The Formative Years of Fafhrd and The Mouser Frederick MacKnight w Dragon 30
